< <

<

Nurmuhemmet Yasin Örkishi

Qayghu

Némishqa qayghurisen?

Waqit goya chüsh menziriliridek hemme nersini ghuwa leylitip yiraqlargha élip ketti. Men peqet uning lerzan tiwishlirinila anglidim. Tuyghumda uni uzaq saqlap qalmaqchi idim. Epsuski, u özining shekilsiz kölenggilirini hayatimdin bir - birlep élip chiqip ketti.

Ah, erkem, qolliringni tutmayla séning qayghuluq jamaling töküldi. Men séning bu qeder achchiq toqulma ikenlikingni oylimaptimen. Kel pichirlishayli. Ashu menziriler, süretler eslerdin kötürülsun.

Kel, amriqim kel. Biz ötmüshning azabliq xatiriliri bilen emes, belki hazirning hayajanliq minutliri bilen pichirlishayli.

Bilimen erkem, bilimen. Sen qelbingdiki ashu tatliq keypiyatni buzushqa chidimaysen. Turmushning achchiq sawaqlirigha yüzlinishni xalimaysen. Ejeba, sen dalida échilghan bir tal gülge oxshash shunche natiwanmu? Bilginki, muhebbet gülliri bir - birlep tozup ketkendimu u berbat bolmaydu, belki uning cheksiz nawasi dalilarda saqlinip qalidu.

Sen baharning mung we hesretliri ichide tang gugumi bilen bu yerge yétip kelding. Hemme nerse öz qarargahini tapti. Küz menziriliri özining yaz peytidiki chéhrini yighishturup yiraqlargha üzüp ketti. Yol boyidiki güller renggareng bergilirini bir - birlep tozutup tashlidi. Ah, hemme nerse ene shundaq tiwishsiz ghayib boldi.

Sen zadi néme üchün qayghurisen? Özüngge teelluq nersilerni menggülük dep qarighanmiding?! Séning azabing hemme nersini özümge teelluq dep qarighanliqingda. Halbuki, tebietning shad - xuramliqi öz ilkidiki nersilerni xushalliq bilen bashqilargha teqdim qilghanliqida.

Yazning ap'aq aptipi hemme nersige bir xil illiqliq bexsh étip, ularni shérin chüsh ichige gherq qildi. Halbuki, küzning soghuq qolliri hemme méwilerni bir - birlep üzüp tashlidi. Peqet aldingghila qarisang némining kelgüsi ikenlikini tonuysen. Arqanggha qayrilghanda bolsa némining ötmüshni eslep qélish ikenlikini hés qilisen.

Yazni izdiseng u alliburun özining chüsh parchiliri ichide ghayib boldi. Küz ilkingde turuptu. Emma unimu qoldin bérip qoyush aldida turmaqtimen. Sen némishqa baharning yétip kélidighanliqini chüshenmeysen. Qayghursang qayghuning chéki yoq. Waqit uchqandek ötüp kétiwéridu. Sen ötüp ketken nersiler üchün qayghuramsen yaki ilkingdiki nersiler üchünmu?

Ah, zadi néme üchün qayghurisen?



Men yene kélimen

Men yene keldim.

Ishik - dériziliring mehkem taqaqliq turuptu. Qelb dériziliringnimu mehkem taqighan yaki ochuq qoyghanliqingni bilmidim. Men xuddi bir azghun seyyahtek bu yerdin hélila kétip qalghinimni untup qalghan halda yene keldim. Rast, men bu yerge pat - patla ézip kélip qalimen.

Gugum naxsha éytip öz tiwishini jimjit yollargha tökken. Shebnem chüshliri arisidin chirayliq shekillerni chiqirip uyqu ichige gherq bolghan. Mehelle öz süküti ichige chüshüp, jimjitliqni közitiwatqan peytte men yene peyda bolimen. Men sen kütken, sen oylighan waqitta özüm xalighan shekil we qiyapette peyda bolimen.

Uzundin béri séning qeyerde ikenlikingni bilmidim jénim. Emma men sanga haman bir küni uchriship qalidighandek, séni söyüshlirimning cheksiz naxshigha aylinip mehellengdiki yollarni tamam qilalaydighandek, söygü shéxidiki qushlarning haman séning chüsh sariyingda öz qanitini choqulawatqandek héssiyatta ixtiyarsiz yéninggha kélip qalimen. Riwayetlerdiki tömür keshni kiyimen - de, tömür hasamgha tayan'ghan halda séning ashu taqalghan ishik - dérizengning aldigha bashlap baridighan yolni izdeymen. Men musheqqetning cheksizlikini bilimen. Emma herqanche éghir musheqqetlermu méning mushu éghir tömür keshimdek asta - asta uprap tügeydu. Men séning aldinggha hemme éghirliqimni tashliwetken halda yétip kélimen.

Men yene kélimen, jénim, yene kélimen. Xalisang ishik - dériziliringni keng échiwet. Xalisang ismimni chaqir, xalisang yollirimda kütüp tur. Yene xalisang méni bir yoluchi yaki éziz méhmandek huzurungda qobul qil, emma ésingde bolsun, men sen oylimighan waqit we sen hés qilmighan deqiqilerde tuydurmastinla yétip kélimen.



Jimjitliq

Yaz gülliri gugum shepisi astida asta - asta ghayib boldi. Kéche shamili manga tatliq bir chüshni oghrilap berdi. Men chüsh dunyasining neqeder yiraq sahilida seperge chiqish üchün yelken chiqiriwatqanliqini kördüm. U öz sepiri üchün kémisige nurghunlighan yéshil menzirilernimu qachiliwalghanidi.

Tün bergiliri uyqu yapraqliri üstide qanat yaydi. Hilal ay sholisini öz süküti ichige yoshurdi. Qollirimda bir shepe oynap yüretti. Uning tebessumi méni tolimu biaram qildi. Özümning néme qilmaqchi ikenlikimni bilmekchi idim. Xuddi bir ghemkin qushtek tutulup qaldim.

Yaz naxshiliri arisidin bir tal gülni üzdüm - de, uninggha kéche jimliqini oyghitishni éyttim. U shuan sözge aylinip sirttiki shamallar bilen pichirlishishqa bashlidi. Qushlar sayrashtin, sular éqishtin, waqit méngishtin toxtidi. Alem sükütke chömdi.

Jimjitliq ichidin qaytip chiqtim. Hujram ichide leylep yürgen uyqulirim bilen qiziq paranggha chüshtüm we uning her bir tawushi arisidin héliqi chüshler üchün jawab izdeshke bashlidim.

Tün ghayib boldi. Naxshilar öz éqimi ichide öz yoligha rawan boldi. Kechküz baghridiki sersan yopurmaqlar qoynumgha tökülüshke bashlidi. Men sergüzeshtilirim manga yene birtalay shérin azablarni ekélip béremdighandu dep oylinip qaldim.



Iltija

Mubada senla muhebbitimni qobul qilishni xalisang iding erkem, men barliq étiqad we semimiyitimni élip séning huzurunggha salamgha barghan bolattim. Bezide étiqadim qedirlenmigen, semimiyitim xata chüshinilgen bolsimu, men yenila uni muqeddes buyum süpitide sanga hediye qilghan bolattim.

Bext méwilirini üzüp, uni tétip béqish shunche ongay. Emma uni heqiqiy mey baghlitip wayigha yetküzüsh shunche tes. Chünki uning beziliri chéchek peslidila tozup kétidu. Bezilirini ghura halitide shamal qéqiwétidu. Yene bezilirini bolsa teqdir özlükidinla nabut qiliwétidu.

Emma, amriqim, men qelbimdiki söygü telpünüshlirimni bir muqeddes shérin méwe süpitide sunattim. Derweqe uninggha méning barliq étiqadim, semimiyitim, telpünüshlirim we aghrinish, hesretlirim singgen. Uning birliri alemche shadliqqa tolghan bolsa, yene bir teripi cheksiz hesretke tolghan. Bilginki, ey gül, uning hesritimu shadliqqa oxshash lezzetlik we güzel idi.

Ejeba, sen özüngning tenhaliq arilidiki ashu yégane qesirde méning muhebbitimdin mustesna halda qachan'ghiche tenha turmaqchisen?! Ejeba, séni qaysi bir ilahiy küch bu qeder yalghuzluq ichige chilap qoydi? Sen bu muhebbetsiz hayatingni menggü dawam etmekchimu?

Iltija qilimen ey gül, méning muhebbet dalayimgha yétip kel. U yerdiki shadliq wadisida ussulgha chüsh. U yerdiki qushlar séning ismingni yadlap naxsha éytmaqta. Kel, ashu chimenlerdiki güllerni birge téreyli. Kel, biz birlikte söhbet qurup, bir - birimizning tepekkurini tingshayli. Kel, ey gül, dunyaning merkizide biz bügün ikki ashiq süpitide menggü tenha qalayli.



Sükütlük qelb

Ah qelbim, sen öz sükütüng bilen barliq awazingni yoshurup qalding. Séning sükütüng dalilarda, taghlarda, hetta addiy ot - chöplerning baghrida özining yumran awazini qaldurdi. Men herbir pichirlashlarni séning awazing we sükütüngning sayisi dep oylaymen.

Chöp astidiki bir yumran saye öz dunyasida tebietning jimjit yéshilliqi bilen söhbetke chüshti. Ah, u qachandin béri bundaq mötiwerlerche salapetning özini jimjitliqning tenha qesirige leylitip apiridighanliqini biliwalghandu?

Biz menggülük dep yürgen nersiler waqit aldida közni yumup - achquchila ghayib bolidu. Biz néme üchün meghlubiyetchige aylinip qalduq. Insaniyetning meghlubiyiti neqeder uzun dawam qilghan - he? Ah qelbim, sen uninggha menggü ashundaq süküt qilamsen? Bu sükütning chéki zadi nede.

Tün derexliri öz sholisini jimjit yollargha tökmekte. U yerdin tenhala ötüp ketken u yoluchi kimkin. Ey qelbim, men sanga yandashtim. Men bu seperge quruq qol kelmidim. Sen uzatqan barliq sükütler kichikkine gül séwitimge qachilaqliq. Xalisang uni qobul qil. Xalisang uni yenila untup ket.

Ah, sen ün - tinsiz halda öz sükütüng arisigha gherq bolmaqtisen. Hesritim öz dalisidiki güllerni échildurup séni izdimekte. Sen uning ghemkin ayagh tiwishidin chöchümidingmu? Séni dep tozughan bir gül tozimaqta. Sen uning axirqi naxshisini anglidingmu, chopan chalghan néyini toxtatti. Ejeba, sen uning ünsiz yighlighinini uqmidingmu.

Xosh qelbim, séning sükütüng beribir bir küni méni meghlup qilidu.



　

Ashu peyt

　

Ashu chagh yétip kelgende hemme nerse axirlishidu. Biz jimjit halda gülxan yénida ot sunup olturup, héliqi waqitning ötüp ketmeslikini tileymiz. Yézida hemme nerse uyqu ichige gherq bolidu. Tün öz qarangghuluqini asta - asta etrapgha chachidu. Yultuzlar roshenliship, asman sükünatini téximu qoyuqlashturidu. Ashu chaghda biz andin hékayimizni bashlap, uchar gilem üstide sheherdiki binalarning üstidin aylinip öteyli.

Oyun - tamasha ichige gherq bolup kétiwatqan renggareng menziriler bizge heyran bolup qarap qalsun. Biz ashu xeterlik diwe - periler makanidinmu öteyli. Xeterlik yette tagh we yette derya arqimizda qalsun. Biz qorqmastin ilgirileyli. Ular bizning heqiqeten batur ikenlikimizge heyran qalsun.

Derex shaxliri öz jimjitliqi ichide yopurmaqlirini elleylewatqan, tün qushliri anining baghrida mamuq peylerge bash qoyup uxlawatqan, chéketkiler öz chüshliri ichide yétilip, ot - chöpler üstide tatliq chüsh körüwatqan peytte biz andin chöcheklerni bashliwéteyli.

Bir chaghlar semerqent shahzadisi su ichip kéyikke aylinip qalghan bulaq boyida olturup, échil dastixandiki tamaqlarni huzurlinip yeyli. Asman ordisidiki perizatlar bizning tamaqlirimizning neqeder molluqidin heyran qélishsun. Biz qaytishimizda altun béliq we yilan qiznimu birge éliwalayli. Riwayetlerdiki xasiyetlik baghdin xasiyetlik almini üzüwélip béghimizgha kömüp qoyayli. Bowa, bizningmu xasiyetlik béghimiz we xasiyetlik almimiz bolsun.

Ashu chagh yétip kélishi bilenla kündüzning hemme ishliri axirlishidu. Tün yultuzi yétip kélip asman ordisini bézeydu. Biz shu chaghda soqma tam bilen qorshalghan hoylimizda olturup yéngi hékayilirimizni bashlayli. Men dostlirimni chaqiray. Ulargha: «tün yétip keldi. Ishliringlarni yighishturup hoylimizgha yighilinglar» dey.



Meghlubiyet

Hemme nersem berbat bolghan, qelbim ümidsizlikke tolghan, hayatim köz yashlar ichige gherq bolghan ashu küni buning hemmisini séning manga qaldurghan xatireng ikenlikini chüshendim.

Ah, men neqeder bir hesretlik muhebbet teripidin öz bextimni izdidim - he? Köz yéshim chüshliri arisidin sughurulup chiqip qayghusini ashkara qildi. Qelbim heqiqiy azabning del mushundaq naxshilarni yazidighanliqini chüshendi. Hesretlirim heqiqiy shairning azabsiz bolmaydighanliqini hés qildurdi.

Bilmidim ey dunya, sen yiraq menzildin muhebbetning ömürlük hesritini ekeldingmu? U yerdiki xushalliq bilen tolghan shad - xuram menziriler téxi etigendila hüppide échilghanidi. Emdilikte u ghemkin turghan mung derexlirining ünsiz sayisi astida ghayib boldi.

Heqiqiy yoqitish méning sariyimgha téxi ayagh basmay turupla uning shepisi qelbimni pare - pare qilip tashlidi. Söygüm ashu yéshil sahilda öz güllirini yaz aptipigha qaqlighanidi. Halbuki, u birdinla mung deryasigha gherq boldi. Bu zadi kimning meghlubiyiti? Bu kimge mensup tragédiye?

Hemme naxshilar éytilip, hemme chüsh axirlashqan, hemme musape tamamlinip, hemme sergüzeshte öz yoligha rawan bolghan, hemme köz yashlar tökülüp, bext öz sholisini jimjit pare - pare qilghan ashu küni andin men özümning tenha ikenlikimni chüshendim.

Ah, erkem, hemme meghlubiyet del séning manga bergen muhebbiting tüpeyli bu dunyagha yüz achqanidi. Axir u ilkimdiki barliq nersilerni sughurup élip, özining yéqimliq qolliri bilen weyran qildi. Ikkimizning otturisidiki meghlubiyetning yaz aptipi liq tolghan ashu yiraq dunyada jimjit qol élishqanliqini kördüm.



Soda

Men u küni u qizni uchratqinimda özümning neqeder temtireydighanliqimni bilmeyttim. Yene sözümning délighulluq ichide tolimu teste éytilidighanliqinimu chüshenmeyttim. Men uninggha yürikim aghqandekla: «qizchaq, höppide chighirtmaq gülliri échilghan yolda özingiz tenha turupsizghu? Men sizning bu yolda tenha mangmaqchi bolghiningiz yaki birsini kütüwatqanliqingizni bilmeymen, heqiqeten birsini kütken bolsingiz u men bolup qalsamken deymen, tenhaliqni xalimisingiz u halda jimjit sükütingizge méni shérik qilsingizchu?» Dédim. U goya cheksiz hoduqush ichide qalghandek yaki bolmisa mendinmu öte temtirewatqandek qorunup turup: «men bu chighir yoldin ötmekchi, qelbimdiki toqunush ayaghliship yürikim toxtighanda andin men putlirimni öz ixtiyarigha qoyuwétimen. U özi xalighan menzillerni tallap mangidu. Yene özi xalighan chimenlerdin ötidu. Özi xalighan jaylarda turup qalidu» dédi.

Men heqiqeten uning qedemlirining tolimu xasiyetlik ikenlikini hés qildim. Uning körünmes shepilirining etrapni bir alghanliqini tuyup qaldim.

Uning némishqa bu qeder jimjit turidighanliqini bilmidim. Uninggha héchkim hemrah bolmighanidi. Men goya nahayiti mexpiy sözni éytqandekla: «qizchaq, heqiqeten hamaqetkensiz! téxiche yalghuz turupsizghu? Men sizge jahanning wang - chungliri arisidek barliq xushalliqlarni ekeldim. Yene barliq sükütler ichidiki shadliqlarnimu qoshup ekeldim. Ejeba, siz méni özingizge hemrah qilmassizmu?» Dédim. U tolimu wezmin qiyapette müjimella jawab berdi: «men bu yerde özümning ötüp ketken künlirimning yétip kélishini kütüwatimen. Uning pushayman we hesretliri yétip kéleyla dep qaldi...» Dédi. Men uning ashu jayda bikardin bikargha turghinini hés qildim.

Men axirqi qétim arisaldiliq ichide uninggha: «qizchaq, siz tolimu bextsiz ikensiz, men sizge hemme nersilirimni béghishlap netijide bihude xoritiwettim. Emdi bisatimda sizge béghishlighudek héchnerse qalmidi. Siz qupquruq ümidler bilen tolghan hayatimni chüshinish üchün, ehmiyetsiz nersiler bilen bézelgen külbemni körüshni xalamsiz?» Dédim. U mulayim halette bir pes téngirqap turup qaldi - de, xushalliq bilen: «men uzundin béri ashundaq nersiler bolsiken dep arzu qilattim. U choqumki méning hemme nersilirimni toluqlap béreleydu. Men uni hazirqi sükütümge tégishishke razi» dédi. Men uning xushal turqigha qarap oylinip qaldim.

"http://www.tangritagh.net/v1/uyghur-k/tangritagh/2002/5/muhabbet%20naxshisi.htm" din élindi.